Έξτρα έκπτωση φόρου για αποδείξεις από ελεύθερους επαγγελματίες σχεδιάζει ακόμα και από φέτος το υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου να διατηρήσει ζωντανό το κίνημα των αποδείξεων ενισχύοντας έτσι τα ασθενικά έσοδα του προϋπολογισμού. Την ίδια ώρα, επιχειρεί να συγκρατήσει όσο μπορεί τις μετατάξεις προϊόντων και υπηρεσιών από τον συντελεστή ΦΠΑ 11% στο 23% υπό το βάρος πληθωριστικών πιέσεων και κοινωνικών αντιδράσεων, σχεδιάζει διορθωτικές κινήσεις στα τέλη κυκλοφορίας και «κλειδώνει» για την 1η Ιανουαρίου 2011 την πρώτη δόση της αύξησης των αντικειμενικών αξιών.
«Δεν υπάρχει καμία περίπτωση κάποιο από τα μέτρα που προβλέπεται για το 2011 να εφαρμοστεί νωρίτερα, το 2010» λέει στα «ΝΕΑ» κορυφαίο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, διευκρινίζοντας ότι τα μέτρα θα οριστικοποιηθούν μέσα στον Σεπτέμβριο ώστε να αποτυπωθούν με σαφήνεια στο προσχέδιο προϋπολογισμού 2011 που θα κατατεθεί τη Δευτέρα 4 Οκτωβρίου στη Βουλή. Επί της ουσίας το προσχέδιο θα πρέπει να έχει καταρτιστεί στον μεγαλύτερό του βαθμό έως τα μέσα Σεπτεμβρίου, οπότε θα επανέλθουν δριμύτεροι οι ελεγκτές της τρόικας για την ενδιάμεση αξιολόγηση, πριν από τις επίσημες φθινοπωρινές εξετάσεις του Οκτωβρίου, η επιτυχία των οποίων θα κρίνει την αποδέσμευση της δόσης των 9 δισ. ευρώ του Δεκεμβρίου.
Ανοιχτά και καυτά θέματα
Σε αυτή την Εξεταστική, μεταξύ των άλλων, το οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να περιγράψει επακριβώς στους πιστωτές της ελληνικής οικονομίας πώς θα προκύψουν το 2011 έσοδα 800 εκατ. ευρώ από τη φορολόγηση των αυθαιρέτων, 1 δισ. ευρώ από τις «αλλαγές στις υποκατηγορίες και τη διεύρυνση της βάσης του ΦΠΑ», 400 εκατ. ευρώ από την αύξηση των αντικειμενικών αξιών, 400 εκατ. ευρώ από τα τεκμήρια φορολόγησης, 300 εκατ. ευρώ από τα πράσινα τέλη… Ολα τα παραπάνω μέτρα προβλέπονται μεν στο Μνημόνιο και συνοδεύονται από συγκεκριμένες εκτιμήσεις πρόσθετων εσόδων, όμως δεν είναι ξεκάθαρο πώς ακριβώς θα εφαρμοστούν. Για παράδειγμα, ποια προϊόντα που υπάγονται στον συντελεστή ΦΠΑ 11% θα μεταταγούν στον συντελεστή 23%, πόσο θα αυξηθούν οι αντικειμενικές αξίες, ποιοι και πόσο φόρο θα πληρώσουν για τα αυθαίρετα κτίσματα. Ολα αυτά τα ανοιχτά και παράλληλα καυτά θέματα θα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των συσκέψεων στο υπουργείο Οικονομικών τις επόμενες ημέρες, όπου αναμένεται να ξεκαθαρίσει το τοπίο αναφορικά και με τις αποδείξεις.
Μπορεί να ισχύσει για το 2010
Αυτό είναι άλλωστε το μοναδικό έξτρα μέτρο το οποίο δεν αποκλείεται να ληφθεί εντός του 2010 και, όπως λέει για το θέμα αυτό στενός συνεργάτης του υπουργού Οικονομικών, «οι παρεμβάσεις θα έχουν χαρακτήρα μόνο καρότου και όχι και μαστιγίου». Κοινώς, οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα οδηγούν σε μπόνους έκπτωση φόρου για όσους συλλέγουν συγκεκριμένες αποδείξεις από κλάδους που έχουν συνδεθεί με έντονες τάσεις προς τη φοροδιαφυγή, όπως για παράδειγμα ηλεκτρολόγοι, ελαιοχρωματιστές, υδραυλικοί και άλλοι επαγγελματίες που σχετίζονται με τον κλάδο των επισκευών κατοικιών και για τους οποίους αποτελεί κοινό μυστικό ότι η έκδοση αποδείξεων αποτελεί είδος υπό εξαφάνιση. Οι εισηγήσεις που έχει δεχθεί ήδη ο υπουργός Οικονομικών αφορούν προσαύξηση της αξίας των συγκεκριμένων αποδείξεων από 20% έως και 100%. Ετσι, για παράδειγμα, όποιος έχει μια απόδειξη από υδραυλικό ύψους 200 ευρώ, αυτή θα μπορεί να μετρά έως και για 400 ευρώ κατά τη διαδικασία άθροισης των αποδείξεων για να χτιστεί το αφορολόγητο των 12.000 ευρώ, ενώ δεν προβλέπεται αύξηση του απαιτούμενου ορίου των αποδείξεων. Με τη μέχρι σήμερα δομή του συστήματος, όλες οι αποδείξεις που αναγνωρίζονται για το αφορολόγητο μετράνε το ίδιο.
«Μπόνους» 10% επί της αξίας των αποδείξεων Για να «κερδίσουν» οι φορολογούμενοι το αφορολόγητο των 12.000 ευρώ θα πρέπει να συλλέξουν αποδείξεις αξίας ίσης με το 30% του εισοδήματός εφόσον αυτό υπερβαίνει τα 12.000
ευρώ και 10% εφόσον το εισόδημα είναι από 6.000 έως 12.000 ευρώ. Ετσι φορολογούμενος με εισόδημα 30.000 ευρώ για να «κερδίσει» αφορολόγητο 12.000 ευρώ θα πρέπει να έχει μαζέψει αποδείξεις αξίας 9.000 ευρώ, ενώ για φορολογούμενο με εισόδημα 7.000 ευρώ απαιτούνται αποδείξεις 700 ευρώ. Αποδείξεις που «περισσεύουν» (με πλαφόν τα 15.000 ευρώ επί ατομικού εισοδήματος), υπό την έννοια ότι η αξία τους υπερβαίνει το απαιτούμενο όριο για να καλυφθεί το αφορολόγητο, οδηγούν σε «μπόνους» έκπτωση φόρου 10% επί της αξίας των αποδείξεων που «περισσεύουν». Ετσι ο φορολογούμενος με το εισόδημα των 30.000 ευρώ αν υποβάλλει αποδείξεις 15.000 ευρώ (αντί για 9.000 ευρώ που απαιτούνται) κερδίζει έξτρα έκπτωση φόρου 600 ευρώ. Αντίθετα, αν «λείπουν» αποδείξεις από τις απαιτούμενες, επιβάλλεται επιπλέον φόρος με συντελεστή 10% για το ποσό της διαφοράς.
Για τις δηλώσεις του 2011, οι φορολογούμενοι θα αποστείλουν τις αποδείξεις στην Εφορία σε κλειστό φάκελο, χωρίς να χρειάζεται καταγραφή τους σε ειδική φόρμα με αναγραφή ΑΦΜ, ποσού κ.λπ. Μέχρι το τέλος του έτους άλλωστε θα είναι έτοιμο το νέο σύστημα αυτόματης καταχώρισης των αποδείξεων στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων μέσω εφοδιασμού των καταναλωτών με μια μαγνητική κάρτα με γραμμωτό κώδικα που θα χρησιμοποιείται σε κάθε συναλλαγή, βάζοντας τέλος στον βραχνά της συλλογής τους.
Τα μέτρα θα οριστικοποιηθούν μέσα στον Σεπτέμβριο ώστε να αποτυπωθούν με σαφήνεια στο προσχέδιο προϋπολογισμού 2011 που θα κατατεθεί στη Βουλή στις 4 Οκτωβρίου
Τέλη κυκλοφορίας με βάση τους ρύπους για τα καινούργια, μειώσεις για τα παλαιότερα
Διορθωτικές κινήσεις ετοιμάζει το υπουργείο Οικονομικών στα τέλη κυκλοφορίας Ι.Χ., η τελευταία αναπροσαρμογή των οποίων προκάλεσε κύμα αντιδράσεων και μαζική κατάθεση πινακίδων, καθώς κυρίως για παλαιά αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού τα ισχύοντα τέλη κυκλοφορίας θεωρούνται εξοντωτικά. Πράγματι, κάτοχος Ι.Χ. 2.000 κυβικών με άδεια πρώτης κυκλοφορίας πριν από την 1-1-1996 πλήρωσε για φέτος 596 ευρώ, από 446 ευρώ, ενώ η επιβάρυνση έφτασε τα 300 ευρώ για αυτοκίνητα κυβισμού πάνω από 2.357 εκατοστά, καθώς τα τέλη ανήλθαν σε 880 ευρώ. «Θα υπάρξουν μειώσεις τελών για τα παλαιότερα αυτοκίνητα», λέει κορυφαίο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, που αποκαλύπτει ότι το νέο σύστημα των πράσινων τελών θα βασίζεται σε δύο πυλώνες.
Για τα καινούργια αυτοκίνητα, με πρώτη άδεια κυκλοφορίας από 1-1-2011 και μετά, τα τέλη κυκλοφορίας θα υπολογίζονται σε συνάρτηση με τις εκπομπές ρύπων και η χρέωση θα κυμαίνεται από 0,5 έως 2,5 ευρώ ανά γραμμάριο ρύπων που εκπέμπει ο κινητήρας. Για τα παλαιότερα Ι.Χ, με άδεια πρώτης κυκλοφορίας πριν από τις 31-12-2010, τα τέλη κυκλοφορίας θα υπολογίζονται με βάση τον κυβισμό του κινητήρα, με μείωση των υφιστάμενων τελών για τα παλαιότερα. Από τα νέα πράσινα τέλη στο ταμείο του Δημοσίου προβλέπεται να μπουν επιπλέον 300 εκατ. ευρώ.
Φωτιά στους φόρους των ακινήτων το 2011
Οριστικά από την 1η Ιανουαρίου του 2011 θα τεθούν σε ισχύ οι νέες αυξημένες αντικειμενικές αξίες ακινήτων οι οποίες μοιραία θα βάλουν φωτιά σε φόρους μεταβίβασης, γονικές παροχές και κληρονομιές αλλά και στον Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας. Οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών έχουν ριχτεί στη μάχη καταγραφής των αποκλίσεων ανάμεσα σε αντικειμενικές και αγοραίες τιμές, αφού το υπουργείο Οικονομικών στοχεύει στη σταδιακή εξίσωσή τους μέσω δύο διαδοχικών αυξήσεων την 1η Ιανουαρίου 2011 και την 1η Ιανουαρίου 2012. Η εξίσωση αντικειμενικών και αγοραίων τιμών θα οδηγήσει σε μέση αύξηση της τάξεως του 50% και επιμέρους αυξήσεις έως και πάνω από 200%.
Στις ακραίες περιπτώσεις όπου η ψαλίδα των αποκλίσεων ξεπερνά ακόμα και το 200% συγκαταλέγεται ο Βύρωνας, όπου οι αντικειμενικές αξίες κυμαίνονται από 950 έως και 1.600 ευρώ. Η μέση αγοραία τιμή όμως, σύμφωνα με μεσιτικά γραφεία, διαμορφώνεται στα 2.900 ευρώ, εκτοξεύοντας τη μέγιστη διαφορά στο 205% και την ελάχιστη στο 81%.
Μεγάλες αποκλίσεις καταγράφονται και στις ακριβές περιοχές όπως για παράδειγμα ο Αλιμος, η Γλυφάδα και η Πεύκη. Στην Πεύκη, οι αντικειμενικές αξίες κυμαίνονται από 1.550 έως και 1.950 ευρώ, αλλά η μέση αγοραία αξία φτάνει τα 3.000 ευρώ, με την ψαλίδα να ανοίγει έως και 94%, στο κέντρο της Γλυφάδας οι αντικειμενικές κυμαίνονται μεταξύ 2.350
και 2.650 ευρώ αλλά η μέση αγοραία είναι στα 3.200 ευρώ και στο κέντρο του Αλίμου με αντικειμενικές αξίες από 1.500 έως 2.000 ευρώ οι πραγματικές τιμές πώλησης διαμορφώνονται σε μέσα επίπεδα στα 2.600 ευρώ με την απόκλιση να φτάνει έως και το 73%. Η αύξηση των αντικειμενικών αξιών εκτιμάται ότι θα επιφέρει νέο πλήγμα στην «παγωμένη» αγορά ακινήτων, ενώ θα επιβαρύνει σειρά φόρων και τελών μεταξύ των οποίων τον νέο Φόρο Κατοχής Ακινήτων, τους φόρους μεταβίβασης κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών, τον ΦΠΑ στα νεόδμητα, αλλά και τα τεκμήρια. Η αύξηση των αντικειμενικών αξιών άλλωστε θα διευκολύνει και την πρόβλεψη είσπραξης 400 εκατ. ευρώ το 2011 από την εφαρμογή των τεκμηρίων που αυστηροποιήθηκαν με τον τελευταίο φορολογικό νόμο, αγγίζοντας ακόμα και την πρώτη κατοικία με κατάργηση της απαλλαγής από το πόθεν έσχες.
Μικρό «καλάθι» μετατάξεων λόγω πληθωρισμού
Μετατάξεις προϊόντων και υπηρεσιών από τον συντελεστή ΦΠΑ 11% στο 23% με το… σταγονόμετρο θα επιδιώξει η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών προκειμένου να περιοριστούν οι επιπτώσεις τόσο στο μέτωπο του πληθωρισμού όσο και στο κοινωνικό μέτωπο μέσω της επιβάρυνσης των οικογενειακών προϋπολογισμών που έχουν δεχθεί ουκ ολίγες πιέσεις μέχρι σήμερα. Αυτή τουλάχιστον είναι η πρόθεση της πολιτικής ηγεσίας, που παραπέμπει στην ακριβή διατύπωση του Μνημονίου όπου γίνεται αναφορά σε «αλλαγές στις υποκατηγορίες και διεύρυνση της βάσης» με πρόβλεψη πρόσθετων εσόδων 1 δισ. ευρώ. Το κλειδί, όπως εξηγείται, βρίσκεται στην πάταξη της φοροδιαφυγής στο μέτωπο του ΦΠΑ, καθώς όσο περισσότερα έσοδα αντληθούν από τη «διεύρυνση της βάσης» τόσο λιγότερες μετατάξεις προϊόντων και υπηρεσιών στον συντελεστή 23% θα απαιτηθούν.
Το στοίχημα είναι παραπάνω από δύσκολο και το μοναδικό δεδομένο επί του παρόντος είναι ότι δεν «μετακομίζουν» από τον χαμηλό συντελεστή τρόφιμα ευρείας κατανάλωσης και φάρμακα. Αντίθετα, το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να αυξήσει στο 23% τον συντελεστή ΦΠΑ για χαβιάρι και προϊόντα ντελικατέσεν. Στον χαμηλό συντελεστή εντάσσονται σήμερα και άρα είναι υποψήφια για μετάταξη στο 23% χυμοί, αναψυκτικά, ξηροί καρποί, εισιτήρια κινηματογράφου, συναυλιών και αθλητικών εκδηλώσεων, λουλούδια, υπηρεσίες υδραυλικών, ηλεκτρολόγων, ελαιοχρωματιστών κ.λπ. που αφορούν συντήρηση παλαιών κατοικιών, σερβιριζόμενα αγαθά σε καφενεία, εστιατόρια και μπαρ, διαμονή σε ξενοδοχεία και κάμπινγκ, επιδιορθώσεις ενδυμάτων και υποδημάτων, ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο, καθώς και υπηρεσίες κηδειών.
Οι επιβαρύνσεις που θα φέρνει η μετάταξη ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας από τον συντελεστή 11% στο 23% είναι παραπάνω από αισθητές. Για παράδειγμα, αν ένας ηλεκτρολόγος ζητήσει σήμερα 2.500
ευρώ με ΦΠΑ 11% για αλλαγή ηλεκτρικής εγκατάστασης σε παλαιό ακίνητο, με ΦΠΑ 23% θα ζητήσει 2.770 ευρώ ή 270 ευρώ περισσότερα. Το πιθανότερο βέβαια είναι να επιχειρήσει να τα… βρει με τον πελάτη με χαμηλότερη τιμή και χωρίς απόδειξη, πρακτική που εξακολουθεί να βασιλεύει.
Αν στον υψηλό συντελεστή 23% μεταφερθεί και η διαμονή σε ξενοδοχεία, τότε ένα δωμάτιο που κοστίζει σήμερα 120 ευρώ θα κοστίζει 133 ευρώ ή 13 ευρώ παραπάνω και αν η μετάταξη αγγίζει τον καφέ που σερβίρεται σε καφετέρια και σήμερα κοστίζει 4 ευρώ, με το 23% θα φτάσει στα 4,432 ευρώ.
Μείωση 39,7% στο έλλειμμα, αλλά υστέρηση εσόδων
Μείωση 39,7% σημείωσε το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού το επτάμηνο Ιανουαρίου- Ιουλίου του 2010 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2009, έναντι ετήσιου στόχου μείωσης κατά 39,5%. Ειδικότερα, στο επτάμηνο το έλλειμμα διαμορφώθηκε στα 12.100 εκατ. ευρώ, από 20.050 εκατ. ευρώ στο αντίστοιχο διάστημα του 2009, και κινείται εντός των στόχων που έχουν τεθεί. Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους για την εξέλιξη του κρατικού προϋπολογισμού που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα.
Παρά την επίδοση αυτή, σημειώθηκε σημαντική υστέρηση στα έσοδα στο διάστημα αυτό, τα οποία αυξήθηκαν μόνο κατά 4,1%, εξέλιξη που δημιουργεί κινδύνους για την εκτέλεση του προϋπολογισμού τους επόμενους μήνες του έτους. Ειδικότερα, τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού αυξήθηκαν κατά 4,1% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους.
Πού οφείλεται
Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται από το υπουργείο Οικονομικών στην απόδοση μέρους των φορολογικών μέτρων, όπως η πρώτη αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ, οι αυξημένες εισπράξεις από ΕΦΚ και αναλογούντα ΦΠΑ καυσίμων, καπνού και αλκοολούχων ποτών, η είσπραξη εσόδων ύψους 805 εκατ. ευρώ από την επιβολή της έκτακτης εισφοράς στα κέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων για τη χρήση του 2008, η είσπραξη εσόδων ύψους 327 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα ενίσχυσης της ρευστότητας, λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης, καθώς και η μείωση των επιστροφών φόρων κατά 116 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους.
Οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού στο ίδιο χρονικό διάστημα μειώθηκαν κατά 10%, έναντι ετήσιου στόχου για μείωση κατά 5,5%. Ειδικότερα, οι πρωτογενείς δαπάνες είναι μειωμένες 13,2% έναντι ετήσιου στόχου μείωσης κατά 5,8% και οι τόκοι κατά 0,2% έναντι ετήσιας πρόβλεψης για αύξηση κατά 5,6%.