Στη μαύρη τρύπα της κρίσης οι ρυθμίσεις των χρεών

Την κορυφή του παγόβουνου του τραπεζικού δανεισμού προς τους ιδιώτες, επιχειρηματίες και νοικοκυριά, αποκαλύπτουν οι ρυθμίσεις των ληξιπρόθεσμων οφειλών στις οποίες προχωρούν τα πιστωτικά ιδρύματα σε εφαρμογή του σχετικού νόμου που ισχύει από την 1η Σεπτεμβρίου, αλλά και οι αντίστοιχες ρυθμίσεις οφειλών τις οποίες ανακοίνωσαν οι ίδιες.
Ο υπερχρεωμένος ιδιωτικός τομέας, βαλλόμενος από τα άγρια μέτρα που έχει επιβάλει η κυβέρνηση και τα οποία συρρίκνωσαν σημαντικά το οικογενειακό εισόδημα, καθώς και το κλείσιμο της στρόφιγγας των τραπεζικών δανείων τα οποία και αποτελούσαν τον αιμοδότη της κατανάλωσης, αδυνατεί πλέον να πληρώσει τις υποχρεώσεις του και γυρνάει την πλάτη ακόμη και στις ρυθμίσεις που ανακοινώθηκαν.
Είναι χαρακτηριστικό ότι 8 στις 10 επιχειρήσεις αδυνατούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους στις τράπεζες και αποφεύγουν ακόμη και το να ζητήσουν παράταση των δανείων, ενώ περισσότερα από 300 χιλιάδες νοικοκυριά έχουν κηρύξει «στάση πληρωμών», δημιουργώντας ακόμη περισσότερα προβλήματα στον τραπεζικό τομέα.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις, φέτος τα «κόκκινα» δάνεια αναμένεται να αγγίξουν τα 30 δισ. στο σύνολο των περίπου 223 δισ. ευρώ που είναι οι οφειλές από τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Ευνοϊκές ρυθμίσεις
Ξεχωριστή παράμετρο αποτελούν οι δημόσιοι υπάλληλοι, για τους οποίους όλες οι τράπεζες προσφέρουν ευνοϊκές ρυθμίσεις αποπληρωμής των χρεών τους, οι οποίοι όμως έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα από τα κυβερνητικά μέτρα.
Στο πλαίσιο αυτό, οι τράπεζες διαμόρφωσαν προγράμματα αναδιάρθρωσης δανείων που έχουν χορηγήσει σε δημοσίους υπαλλήλους, με αντικειμενικό στόχο την επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής και την ουσιαστική μείωση της μηνιαίας δόσης.
Ομως αυτές οι γενναιόδωρες προσφορές για ρύθμιση στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων δημοσίων υπαλλήλων και συνταξιούχων κρύβουν πίσω τους την αγωνία των τραπεζών.
Μια αγωνία που προκύπτει από το «ψαλίδισμα» των αποδοχών που έχουν υποστεί δημόσιοι υπάλληλοι και συνταξιούχοι η οποία και ξεπερνά το 15% και μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας νέας «τοξικής» απειλής για τις τράπεζες. Ιδιαίτερα από το γεγονός ότι πολλά από τα δάνεια αυτά έχουν τιτλοποιηθεί με συμβάσεις που υποχρεώνουν τις ίδιες τις τράπεζες να καλύπτουν τα «κόκκινα» δάνεια από τα δικά τους κεφάλαια.
Απλήρωτες δόσεις
Οι επιχειρήσεις αποτελούν την άλλη διάσταση του προβλήματος, καθώς ο μειωμένος τζίρος και τα κέρδη που έχουν κατά τη διάρκεια του 2010 αποτρέπουν ή οδηγούν πολλές εταιρείες στο να αποφεύγουν να πληρώσουν τις δόσεις των δανείων τους.
Οπως μας είπε χαρακτηριστικά διευθυντής μεγάλης τράπεζας, «8 στα 10 ειδοποιητήρια που στέλνουμε στους πελάτες μας για να έλθουν να ρυθμίσουν τα χρέη τους, δεν βρίσκουν ανταπόκριση.
Οι επιχειρήσεις μοιάζουν να έχουν αφεθεί στο έλεος της κρίσης και δεν επιδιώκουν ούτε καν επαναδιαπραγμάτευση του δανείου τους».
Στόχος των τραπεζών πλέον είναι να δανειοδοτήσουν εκείνους τους καταναλωτές οι οποίοι έχουν αποδείξει σε βάθος χρόνου ότι είναι καλοπληρωτές, κάτι που όπως προκύπτει από τις σχετικές έρευνες σήμερα αφορά ελάχιστους δανειολήπτες.
Ο ΝΕΟΣ ΝΟΜΟΣ
30.000 θα πάνε σε δίκη τις τράπεζες
Ενεργοποιείται από την 1η Σεπτεμβρίου το σκέλος του εξωδικαστικού συμβιβασμού, ενώ από τις αρχές του 2011 θα αρχίσει η υποβολή αιτήσεων για τη ρύθμιση των οφειλών. Οι φάσεις της ρύθμισης:
Φάση 1: Με τους πιστωτές, τον εξωδικαστικό συμβιβασμό αναλαμβάνει μεταξύ άλλων: ο Συνήγορος του Καταναλωτή, η Επιτροπή Φιλικού Διακα?νονισμού, δικηγόρος ή άλλος δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα κ.ά.
Φάση 2: Αίτηση στο Ειρηνοδικείο που θα περιλαμβάνει την κατάσταση της περιουσίας, την κατάσταση με τις απαιτήσεις των πιστωτών κ.ά.
Φάση 3: Ο συμβιβασμός ενώπιον του δικαστηρίου είναι δυνατόν να επιτευχθεί ακόμη κι αν συμφωνούν μόνο πιστωτές με απαιτήσεις που υπερβαίνουν το 51% των οφειλών.
Δικαστική ρύθμιση
Σε περίπτωση που αποτύχει ο δικαστικός συμβιβασμός, το Δικαστήριο, προχωρά στη ρύθμιση των οφειλών.
Το ύψος των μηνιαίων καταβολών καθορίζεται από το δικαστήριο.
Στις 300.000 υπολογίζονται οι δανειολήπτες, οι οποίοι θα μπορούσαν να ενταχθούν στις ρυθμίσεις του νέου νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Oμως, η υποχρέωση ρευστοποίησης της κινητής ή της ακίνητης περιουσίας τους προκειμένου να επέλθει η απαλλαγή από τα χρέη, αποτελεί αντικίνητρο για τη συντριπτική πλειονότητα των δανειοληπτών να καταφύγουν στις ρυθμίσεις του νόμου.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, στο αρχικό στάδιο του εξωδικαστικού συμβιβασμού αναμένεται να κατατεθούν περίπου 100.000 αιτήσεις, αλλά -όπως σημειώνουν- ο τελικός αριθμός αυτών που θα προσφύγουν στο δικαστήριο, αποδεχόμενοι τη ρευστοποίηση της περιουσίας τους, δεν θα ξεπεράσει τις 20.000 έως τις 30.000.
Αυτά τα «αγκαθια»που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες ευθύνονται για τη μη ανακοπή της έκρηξης των επισφαλειών που το τέταρτο τρίμηνο του 2010 εκτιμάται σε επίπεδα άνω του 10% έως και 12%, ενώ στα ίδια επίπεδα εκτιμώνται και το 2001. Το ποσοστό των καθυστερήσεων, που διαμορφώθηκε τον Μάρτιο του 2010 στο 8,2% για το σύνολο των δανείων, ανεβάζει μέχρι στιγμής το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων δανείων στα 20 δισ. ευρώ, παρά τις γενναίες ρυθμίσεις οφειλών ύψους 3,4 δισεκατομμύρια ευρώ στις οποίες προχώρησαν οι τράπεζες το 2009, ενώ οι συσσωρευμένες προβλέψεις ανήλθαν στα 9 δισ. από 6,6 δισ. ευρώ το 2008.
ΟΙ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Δάνεια μόνο με…ακίνητη εγγύηση
οι τράπεζες δίνουν δάνεια πλέον με το σταγονόμετρο καθώς έχουν επιβάλει νέα αυστηρά κριτήρια που αποκλείουν από τη χρηματοδότηση την πλειοψηφία των δανειοληπτών, ενώ ακόμα και όταν δανείζουν το κάνουν με φειδώ και για πολύ μικρότερα ποσά από τα αιτούμενα.
Η απότομη προσγείωση του ρυθμού χορήγησης των νέων δανείων, αποτυπώνεται στον Ιούλιο όπου ο ρυθμός αύξησης κινείται στο 2% από 15,9% που ήταν έναν χρόνο πριν. Οι τράπεζες υποστηρίζουν ότι ο φόβος των αυξημένων επισφαλειών που προβλέπουν για τους επόμενους μήνες τις έχει αναγκάσει να κόβουν τις αιτήσεις για τα νέα δάνεια, βάζοντας πολύ πιο αυστηρά κριτήρια.
Πλέον, δάνεια παίρνουν όσοι βάζουν ως εγγύηση κάποιο ακίνητο, ακόμα και αν πρόκειται για μικρό καταναλωτικό δάνειο καθώς οι τράπεζες βαθμολογούν πολύ πιο αυστηρά τους υποψήφιους πελάτες τους, τόσο με βάση τα στοιχεία που παίρνουν από τη «λευκή λίστα του Τειρεσία» όσο και με βάση τα δικά τους συστήματα (ηλικία, επαγγελματική κατάσταση, εισόδημα).
Επιβράδυνση
Γι΄ αυτό και ο ετήσιος ρυθμός ανόδου της συνολικής χρηματοδότησης του εγχώριου ιδιωτικού τομέα σημείωσε περαιτέρω επιβράδυνση τον Ιούλιο σε 2,0%, από 2,4% τον Ιούνιο του 2010 και 4,2% τον Δεκέμβριο του 2009. Ειδικότερα, επιβράδυνση παρουσίασε ο ρυθμός ανόδου της χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις και προς τους ιδιώτες ενώ σχεδόν αμετάβλητη παρέμεινε η πιστωτική επέκταση προς τους ελεύθερους επαγγελματίες. Η χρηματοδότηση προς τις εγχώριες επιχειρήσεις παρουσίασε τον Ιούλιο του 2010 θετική καθαρή ροή 161 εκατ. ευρώ (Ιούλιος 2009: 464 εκατ. ευρώ) και ο ετήσιος ρυθμός της πιστωτικής επέκτασης παρουσίασε επιβράδυνση σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα.
Η καθαρή ροή των δανείων προς ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις ήταν θετική 55 εκατ. ευρώ. Αρνητική κατά 258 εκατ. ευρώ ήταν η καθαρή ροή χρηματοδότησης προς τους ιδιώτες και τα μη κερδοσκοπικά ιδρύματα τον Ιούλιο του 2010.
Αναλυτικότερα, η καθαρή ροή των στεγαστικών δανείων ήταν θετική 21 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο του 2010. Στα καταναλωτικά δάνεια η καθαρή ροή ήταν αρνητική 279 εκατ. ευρώ.

ΠΗΓΗ: Έθνος