Ψαλίδι που φτάνει ακόμα και το 70% στις δόσεις των δανείων και των πιστωτικών καρτών και ανάσα για εκατομμύρια δανειολήπτες που φλερτάρουν με τον κίνδυνο της υπερχρέωσης δίνουν τα νέα πακέτα αναχρηματοδότησης που διαθέτουν στην αγορά, η μία μετά την άλλη, οι τράπεζες.
Ήδη η Εθνική Τράπεζα άνοιξε τον δρόμο για νέο γύρο σχετικών προϊόντων, τα οποία απευθύνονται σε δημοσίους υπαλλήλους και εξασφαλίζουν χαμηλότερη δόση μέσω μειωμένων επιτοκίων και αυξημένης διάρκειας.
Άμεση ήταν η απάντηση και άλλων τραπεζών, αφού η Εurobank, η Πειραιώς και η Μillennium έσπευσαν να ανακοινώσουν ευνοϊκές ρυθμίσεις, οι οποίες αφορούν το σύνολο των πελατών τους και όχι μόνο δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους.
Ανάμεσα στα χαρακτηριστικά των νέων δανείων είναι η αύξηση της διάρκειας έως και 10 χρόνια στα στεγαστικά δάνεια (με μέγιστο τα 40), η πληρωμή μόνο τόκων έως και 5 χρόνια και το «μάζεμα» των οφειλών από καταναλωτικά δάνεια σε νέες χορηγήσεις διάρκειας έως 25 ετών- με προϋπόθεση την προσημείωση του ακινήτου.
Έτοιμες να διαθέσουν αντίστοιχα προϊόντα είναι και οι υπόλοιπες μεγάλες και μικρότερες τράπεζες, γεγονός που σηματοδοτεί μια άνευ προηγουμένου μάχη στις μεταφορές υπολοίπων.
Στο 13,4% τα κόκκινα δάνεια
Όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, η εκτίναξη των επισφαλειών από την πλευρά των τραπεζών και η μείωση των εισοδημάτων από την πλευρά των δανειοληπτών έχουν προκαλέσει μαζική στροφή στις αναχρηματοδοτήσεις. Οι τράπεζες θέλουν να «θωρακίσουν» τα χαρτοφυλάκιά τους, μειώνοντας τις δόσεις των δανείων για τους πελάτες τους. Καθώς τα κόκκινα δάνεια- κυρίως στην καταναλωτική πίστη- έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, φτάνοντας το 13,4% για το 2009, οι τραπεζίτες αναζητούν τρόπους προκειμένου να ανακόψουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και τις απλήρωτες πιστωτικές κάρτες.
Οι πιο απαισιόδοξοι κάνουν λόγο για 25 δισ. ευρώ σε απλήρωτα δάνεια μέχρι το τέλος του χρόνου, ποσό που μπορεί να δυναμιτίσει τους ισολογισμούς των τραπεζών. Οι δανειολήπτες αναζητούν τρόπους να πληρώνουν λιγότερα χρήματα κάθε μήνα, ώστε να καταφέρουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, παρά τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματός τους. Πλέον, μετά τις μειώσεις των μισθών, εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι βλέπουν τις δόσεις των δανείων τους να ξεπερνούν το 40% του καθαρού, μηνιαίου εισοδήματός τους, ποσοστό που θεωρείται οριακό για την υπερχρέωση.
Μπαράζ αιτήσεων από οφειλέτες
Ο συνδυασμός αυτός, όπως αναφέρουν τραπεζίτες, μεταφράζεται σε μπαράζ αιτήσεων αναχρηματοδότησης και μεταφοράς οφειλών με χαμηλότερα επιτόκια, «παγωμένες δόσεις» και μια σειρά από άλλες διευκολύνσεις, προκειμένου να μη «σκάσουν» επιπλέον χορηγήσεις. Εντούτοις, σύμφωνα με την ΕΚΠΟΙΖΩ, τα νέα αυτά δάνεια ενδέχεται να δημιουργήσουν μια νέα γενιά εγκλωβισμένων δανειοληπτών, αφού δεν λύνουν το πρόβλημα, αλλά το μεταθέτουν για λίγους μόνο μήνες.
Με πέντε απλές κινήσεις
Τα χαρακτηριστικά των νέων δανείων συνοψίζονται σε πέντε απλές κινήσεις. Πρόκειται για αναχρηματοδότηση με χαμηλότερα επιτόκια, άτοκη ή έντοκη περίοδο χάριτος, δυνατότητα παράλειψης δόσεων, μεγαλύτερη διάρκεια και- σε κάποιες περιπτώσεις- αναδιαπραγμάτευση του ύψους του χρέους.
Μεταφορά οφειλών
Η πιο συνηθισμένη και συμφέρουσα κίνηση για να μειώσει κανείς τη μηνιαία δόση του είναι να ψαλιδίσει το επιτόκιο με το οποίο επιβαρύνεται. Σήμερα, στα προγράμματα μεταφοράς οφειλών από καταναλωτικά δάνεια και κάρτες, το μέσο επιτόκιο κυμαίνεται ανάμεσα στο 7% και το 8%, σχεδόν το μισό δηλαδή από αυτό των «κλασικών» καταναλωτικών δανείων. Σε απόλυτους αριθμούς η μείωση μεταφράζεται ως εξής: ένα δάνειο 20.000 ευρώ για 5 χρόνια με επιτόκιο 13% επιβαρύνεται με μηνιαία δόση 455 ευρώ. Αν το επιτόκιο μειωθεί σε 7%, η μηνιαία δόση πέφτει στα 396 ευρώ, δηλαδή ο δανειολήπτης γλιτώνει σχεδόν 60 ευρώ τον μήνα ή 720 ευρώ κάθε χρόνο.
Προσημείωση
Μικρότερο επιτόκιο, χαμηλότερη δόση, αλλά και αυξημένους κινδύνους φέρνει η επιλογή της αναχρηματοδότησης με παράλληλη προσημείωση περιουσιακού στοιχείου. Το επιτόκιο για αυτού του τύπου τα δάνεια μειώνεται ακόμα και στο 5%, γεγονός που σε απόλυτες τιμές, στο παραπάνω παράδειγμα, η μηνιαία δόση πέφτει στα 377 ευρώ, δηλαδή το κέρδος είναι σχεδόν 80 ευρώ τον μήνα ή 960 ευρώ τον χρόνο. Αν όμως ο δανειολήπτης καθυστερήσει την αποπληρωμή, κινδυνεύει να χάσει άμεσα το περιουσιακό στοιχείο που προσημείωσε.
Μεγαλύτερη διάρκεια
Το πραγματικό μεγάλο ψαλίδι στη δόση προκύπτει πάντως στην περίπτωση που η μείωση του επιτοκίου συνδυαστεί με αύξηση της διάρκειας. Στα στεγαστικά δάνεια, η μέγιστη διάρκεια – αρκεί βέβαια ο δανειολήπτης να πληροί τα ηλικιακά όρια που θέτει η κάθε τράπεζα- μπορεί να φτάσει τα 40 χρόνια, ενώ για τα καταναλωτικά δάνεια φτάνει τα 10 (αν δεν υπάρχει εξασφάλιση με κάποιο περιουσιακό στοιχείο) και μπορεί να επεκταθεί μέχρι και τα 30, σε περίπτωση εξασφάλισης.
Σε απόλυτες τιμές, στο αρχικό καταναλωτικό δάνειο, αν η διάρκεια διπλασιαστεί στα 10 χρόνια, σε συνδυασμό με προσημείωση ακινήτου και μείωση του επιτοκίου στο 5%, η μηνιαία δόση πέφτει στα 212 ευρώ, δηλαδή κάτω από το μισό σε σχέση με την αρχική οφειλή.
Περίοδος χάριτος
Ανάσα στους δανειολήπτες είναι η περίοδος χάριτος στην αποπληρωμή των δανείων, η οποία ανάλογα με την τράπεζα μπορεί να φτάσει και τα δύο χρόνια. Οι τράπεζες δηλαδή παγώνουν τα χρέη των πελατών τους για μεγάλο χρονικό διάστημα- ανάλογα με την περίπτωση- δίνοντάς τους ανάσα για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η κρίση. Εντούτοις, τα χρήματα πρέπει να καταβληθούν κανονικά· ουσιαστικά επιμηκύνεται η διάρκεια του δανείου.
Ευκολίες πληρωμής
Τέλος, ιδιαίτερα δημοφιλείς και συχνές είναι οι ευκολίες πληρωμής που κάνουν οι τράπεζες στους πελάτες τους, τόσο στα στεγαστικά όσο και στα καταναλωτικά δάνεια.
Σε αυτές περιλαμβάνονται η παράλειψη έως και δύο δόσεων κάθε χρόνο, η δυνατότητα μετάθεσης εξόφλησης του χρέους στο τέλος του δανείου, ακόμα και οι πληρωμές ανά τρίμηνο αντί για κάθε μήνα.