Πακέτο σκληρών μέτρων ενδεχομένως και πέραν του μνημονίου, θα περιλαμβάνει το τελικό κείμενο του προϋπολογισμού του 2011 που θα κατατεθεί στη Βουλή στις 18 Νοεμβρίου.
Ορισμένα από τα νέα μέτρα δεν έχουν καταγραφεί στο προσχέδιο, καθώς το οικονομικό επιτελείο αναμένει τη νέα αναθεώρηση προς τα πάνω της Eurostat για το έλλειμμα και το χρέος της περιόδου 2006-09, την τελική ετυμηγορία της τρόικας καθώς και τα νεότερα στοιχεία για την εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού.
Το πρώτο καθαρό μέτρο αφορά στις μεγάλες και απανωτές αυξήσεις στις αντικειμενικές τιμές των ακινήτων με στόχο την εξομοίωσή τους με τις εμπορικές σε βάθος τριετίας, που θα προκαλέσουν ντόμινο φορολογικών επιβαρύνσεων.
Το άλλο αλλά ομιχλώδες μέτρο είναι η τρίτη κατά σειρά αναπροσαρμογή των συντελεστών ΦΠΑ, που κατά πάσα πιθανότητα θα έχει τρία σκέλη. Αύξηση του συντελεστή 11% στο 12% ή 13%, μετατάξεις αγαθών και υπηρεσιών από το 11% στο 23% αλλά και ορισμένων βασικών καταναλωτικών αγαθών στο 5,5% από το 11%. Το τελευταίο τελεί υπό την έγκριση της Κομισιόν.
Στο τραπέζι των συζητήσεων βρίσκονται και νέες αυξήσεις στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης για υγρά καύσιμα, ποτά και τσιγάρα, που θα λειτουργήσουν ως χρυσή εφεδρεία για τη διασφάλιση της επίτευξης του κυβερνητικού στόχου για επιπλέον φορολογικά έσοδα της τάξης των 2,668 δισ. ευρώ το 2011. Σύμφωνα με πληροφορίες βέβαιη είναι η αύξηση της φορολογίας στα ποτά και τσιγάρα, ενώ παίζεται ακόμη το θέμα της αναπροσαρμογής στις βενζίνες. Στο προσχέδιο προβλέπονται επιπλέον έσοδα 239 εκατ. € από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης ενεργειακών προϊόντων και άλλα 476 εκατ. ευρώ από τη φορολογία των τσιγάρων και των ποτών.
Στο οριστικό κείμενο του προϋπολογισμού αναμένεται να αποτυπωθεί και η εξομοίωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης μεταξύ του πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης, με στόχο έσοδα 1 δισ.. Το θέμα πέραν του πολιτικού και κοινωνικού κόστους κολλάει και στη διαμόρφωση ενός αξιόπιστου μηχανισμού για την επιστροφή μέρους της διαφοράς του φόρου στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού.
Μισθοί
Το ήπιο και το ακραίο σενάριο
Το προσχέδιο δίνει το στίγμα σχετικά με τις κατηγορίες δαπανών που θα ψαλιδιστούν εκ νέου το 2011. Eτσι το κονδύλι για αποδοχές και συντάξεις που μειώνεται κατά 311 εκ. ευρώ και σηματοδοτεί νέες περικοπές κυρίως στους μισθούς των εργαζομένων στο Δημόσιο με όχημα το νέο μισθολόγιο και τις ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις στις ΔΕΚΟ. Επίσης, κατά 46,2% μειώνεται το ποσό για τους ωρομίσθιους εκπαιδευτικούς, κατά 1% οι μισθοί των νοσηλευτών και κατά 2,7% οι εφημερίες των γιατρών του ΕΣΥ.
Επίσης θα υπάρξει μείωση των θέσεων εργασίας (είτε με απολύσεις συμβασιούχων, είτε με αποχωρήσεις και πάγωμα των προσλήψεων), που θα αποφέρει στο δημόσιο εξοικονόμηση ύψους 354 εκατ. ευρώ. Κάτω από τη δημοσιονομική πίεση ορισμένοι επαναφέρουν στο τραπέζι το ακραίο σενάριο για νέες μειώσεις στον 13ο και 14ο μισθό ή και πλήρη κατάργηση ενός εκ των δύο για συγκεκριμένη όμως χρονική περίοδο.
Τα σίγουρα μέτρα
Με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα στη δημοσιονομική το βέβαιο είναι ότι έρχονται νέες αυξήσεις στους άμεσους και έμμεσους φόρους και περαιτέρω ψαλίδισμα στις μισθολογικές, κοινωνικές και επενδυτικές δαπάνες του Δημοσίου.
Ταυτόχρονα επίκειται κύμα αυξήσεων στα τιμολόγια των ΔΕΚΟ στο πλαίσιο της εξυγίανσής τους και της μείωσης της κρατικής χρηματοδότησης.
Δαπάνες
Εμφανίζεται «ψαλίδι» 1 δισ., το μνημόνιο προβλέπει 3 δισ. ευρώ
Ακόμα πιο θολό απ’ ότι στα έσοδα είναι το τοπίο στο σκέλος των δαπανών, καθώς από τα μεγέθη του προσχεδίου λείπουν περικοπές που όμως περιλαμβάνονται στο μνημόνιο.
Σύμφωνα με το προσχέδιο οι πρόσθετες περικοπές στις δαπάνες εκτός τόκων ανέρχονται συνολικά σε 1,083 δισ. ευρώ τη στιγμή που από το επικαιροποιημένο μνημόνιο προκύπτει ότι οι περικοπές θα πρέπει να αγγίξουν τα 3 δισ. ευρώ προκειμένου να αντισταθμιστεί ενδεχόμενη υστέρηση στα έσοδα του 2011 λόγω της ύφεσης.
Πάντως στην πρέσα θα μπουν:
Οι δαπάνες για ασφάλιση, περίθαλψη και κοινωνική προστασία, από τις οποίες «κόβονται» άλλα 255 εκατ. ευρώ σύμφωνα με το προσχέδιο αλλά το τελικό ποσό της μείωσης θα είναι ακόμα μεγαλύτερο. Οι περικοπές παραπέμπουν μεταξύ άλλων σε αύξηση της συμμετοχής των ασφαλισμένων στο κόστος υγειονομικής περίθαλψης και σε νέες μειώσεις στις συντάξεις, αυτή τη φορά στις επικουρικές.
Κλείνει ακόμα περισσότερο η στρόφιγγα κατά 475 εκατ. ευρώ για τις επιχορηγήσεις σε ΔΕΚΟ και άλλους οργανισμούς και φορείς όπως οι συγκοινωνίες, τα σχολεία, πανεπιστήμια κ.ά., πράγμα που θα προκαλέσει οικονομική ασφυξία και αδυναμία κάλυψης των λειτουργικών αναγκών τους.
Η υλοποίηση του σχεδίου εξυγίανσης των ΔΕΚΟ και η απελευθέρωση κλάδων θα οδηγήσει σε μεγάλες αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ καθώς και στα εισιτήρια των μέσων μαζικής μεταφοράς.
Οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων μειώνονται σύμφωνα με το προσχέδιο κατά 300 εκατ. ευρώ αλλά η τρόικα έχει εγγράψει στις εκθέσεις της μεγαλύτερες περικοπές.
Το βέβαιο είναι ότι στο οριστικό κείμενο του προϋπολογισμού και ανάλογα με τις εξελίξεις που θα έχουν προηγηθεί θα υπάρξουν αλλαγές σε νευραλγικά σημεία του προσχεδίου και εξειδίκευση μέτρων που είτε είναι σε εκκρεμότητα είτε δεν εμφανίζονται καθόλου.
Η έκταση των νέων παρεμβάσεων αλλά και το αν θα υπάρξουν έκτακτα μέτρα εξαρτώνται από το μέγεθος των αποκλίσεων του τρέχοντος έτους και της αναθεώρησης ελλείμματος και χρέους για τα προηγούμενα χρόνια.